نقد و روزنامه‌نگاری با هتاکی فرق دارد
نگاهی به اولین دوره بخش «موسیقی و رسانه» در جشنواره موسیقی فجر در گفتوگو با سیدعلیرضا میرعلی‌نقی یکی از اعضای هیئت‌داوران
سارا حیدرنژاد- موسیقی کوک| پنجشنبه شب هفته گذشته شبی عجیب و متفاوت برای اهالی رسانه در عرصه موسیقی بود. در آیین اختتامیه سی و پنجمین جشنواره موسیقی فجر قرار بود برای اولین بار در بخشی با عنوان «موسیقی و رسانه»، برگزیدگان خبرنگاری و روزنامه‌نگاری عرصه موسیقی روی صحنه بروند و از هیئت‌داورانی که هرکدامشان درزمینه روزنامه‌نگاری حداقل سه دهه فعالیت کرده بودند، جایزه بگیرند.
سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، سیدمحمدمجتبی حسینی معاون هنری وزیر ارشاد، محمد اله‌یاری مدیرکل دفتر موسیقی وزارت ارشاد، شاهین فرهت دبیر جشنواره، محمد سریر، حسن ناهید، حسن ریاحی، صدیق تعریف، اسماعیل کوثری، محمدعلی بهمنی، رضا مهدوی، هادی آزرم، سیدمحمد قاضی‌زاده، پری ملکی، محمد جلیل عندلیبی، افلیا پرتو، نادر مشایخی، قاسم افشار، رضا شایسته، امیرعباس ستایشگر، سیدعلیرضا میرعلی‌نقی، داود گنجه‌ای، فاضل جمشیدی و غلام علمشاهی هم ازجمله کسانی بودند که در اختتامیه فجر سی و پنجم حضور داشتند.
بعد از اجرای ارکستر سمفونیک تهران، پخش تیزر جشنواره موسیقی در این دوره، معرفی برگزیدگان اولین جایزه ترانه در جشنواره، تجلیل از چهره‌های پیشکسوت عرصه موسیقی در ایران از جمله هوشنگ ظریف نوازنده و آهنگساز بنام تار، نادر مشایخی آهنگساز موسیقی ارکسترال، افلیا پرتو مدرس و نوازنده پیانو و عاشیق حسن اسکندری پیشکسوت موسیقی نواحی آذربایجان، اجرای موسیقی گروه سیستان و بلوچستان و گروه نوازی تار، نوبت به معرفی برگزیدگان بخش «موسیقی و رسانه» رسید.
در بخش گفتوگو ندا سیجانی برای گفت‌وگوهای «سرپنجه‌های عشق بر پیکرهای بی‌جان» و «به نام نامی پدر» برگزیده معرفی شد و مینا آتشی برای گفت‌وگوی «موسیقی راک فقط تیپ عجیب‌وغریب و گیتار الکتریک نیست» شایسته تقدیر معرفی شد. در بخش گزارش علیرضا سعیدی برای گزارش «شجریان، قربانی، ایران‌مال و چند داستان دیگر» به‌عنوان برگزیده معرفی شد و کبریاسادات حسین‌زاده برای گزارش «تابوشکنی دو زن بلوچ» تقدیر شد.
نسرین سوار شاهمرس هم برای گزارش «ساز آلمانی که در تبریک کوک می‌شود» دیپلم افتخار گرفت. در بخش نقد یاسر یگانه برای مطلب «نگاهی به آلبوم مشترک شجریان و قربانی؛ دور از انتظار، یکسان و گاهی ملال‌آور» برگزیده شد و همایون خشندیش برای مطلب «موسیقی تلفیقی گفتمانی نو» تقدیر شد. در بخش یادداشت علی رستگار برای یادداشت «قصه‌های مجید، کارنامه پربار مجید انتظامی» برگزیده شد و علی نامجو برای یادداشت «چند می‌گیری توییت کنی؟» موردتقدیر قرار گرفت و در بخش مقاله محمدجواد صحافی از زنجان برای مقاله «مرد سربلند رسانه‌ها» برگزیده شد.
در بخش مالتی‌مدیا هم سعید و مسعود به‌رزی از رسانه هفدانگ موردتقدیر قرار گرفتند. این نام‌ها به‌احتمال در عرصه رسانه و موسیقی در ایران، سال‌هاست قلم می‌زنند اما همه روزنامه‌نگاران و خبرنگاران باسابقه و شناخته‌شده در این زمینه، این‌ها نیستند.
طبیعی است که این بخش در جشنواره موسیقی فجر هم همچون هر جشنواره و مسابقه‌ای داورانی داشته باشد و هر داوری واجد سلیقه‌ای؛ بنابراین باز هم طبیعی است که گروهی احساس کنند به‌ناحق انتخاب نشده‌اند و گروهی از انتخابشان چنان به وجد بیایند که گمان کنند مأموریتشان به‌پایان رسیده است، اما شاید هیچ‌کدام از این روایت‌ها در حقیقت تام و تمام نباشد.
به‌هرحال نام‌هایی همچون سیدعلیرضا میرعلی‌نقی، فریدون صدیقی، مسعود کوثری، امیرعباس ستایشگر و علی‌اکبر قاضی‌زاده نام‌های کمی در عرصه رسانه به‌حساب نمی‌آیند و همگی‌شان سال‌ها در رسانه‌ها قلم زده‌اند و خبر را می‌شناسند.
فریدون صدیقی و مسعود کوثری و علی‌اکبر قاضی‌زاده سال‌هاست به‌عنوان استادان روزنامه‌نگاری شناخته می‌شوند، امیرعباس ستایشگر فرزند مهدی ستایشگر است که سال‌هاست سردبیری مجله هنر موسیقی را بر عهده دارد و سیدعلیرضا میرعلی‌نقی از روزنامه‌نگاران شناخته‌شده عرصه موسیقی است که خیلی پیش از اینکه بسیاری از ما کار رسانه را آغاز کنیم و شاید حتی به دنیا بیاییم، در این مسیر گام برداشته و امروز به‌عنوان یکی از کارشناسان مورد وثوق این حوزه شناخته می‌شود.
پنجشنبه‌شب اما برخی از کسانی که در این جشنواره به‌عنوان برگزیده معرفی نشدند، دست به انتقادهای تندی زدند که فضای اختتامیه جشنواره موسیقی فجر را برای دقایقی تحت تأثیر قرار داد. با علیرضا میرعلی‌نقی دراین‌باره گفت‌وگویی انجام دادیم و درباره اولین دوره «موسیقی و رسانه» در جشنواره موسیقی فجر از او سؤالاتی پرسیدیم.
میرعلی‌نقی گفت: «برای بررسی آثار ارسال‌شده به بخش رسانه و موسیقی در جشنواره فجر نام نویسندگان، از نوشته‌ها حذف شده بود تا اعضای هیئت‌داوران بدون دانستن نام مؤلف نظرات و آرای خودشان را درباره مطالب به ثبت برسانند. هر یک از آرایی هم که از سوی من یا دیگر همکارانم در هیئت انتخاب به آثار برگزیده، داده شده است، مسلماً بدون غرض و بر اساس کیفیت کارها بوده است».
همان‌طور که پنجشنبه در لابی تالار وحدت واکنش‌های عجیبی از سوی بعضی افراد انتخاب‌نشده در جایزه رسانه و موسیقی اتفاق افتاد، به‌احتمال بازخوردهای عجیب دیگری هم در راه خواهد بود اما خوب است اهالی رسانه فراموش نکنند که این جشنواره هیئت‌داورانی داشت و فارغ از تخصص و توانایی هر یک از اعضای هیئت داوران، این انتخاب‌ها محصول سلیقه و دیدگاه افرادی مشخص بوده بنابراین دلیلی بر تأیید ابدی برگزیدگان و رد کسانی که نامشان در میان برگزیدگان دیده نمی‌شود، نخواهد بود.
میرعلی‌نقی درباره یکی از واکنش‌های عجیب و البته تکراری بعد از پایان بخش رسانه و موسیقی گفت: «ساعت پنج صبح روز بعد مراسم اختتامیه و پس از اینکه نام برگزیدگان اعلام شده بود، یک نفر با من تماس گرفت و با گریه می‌گفت چرا نامم در میان برگزیدگان نیست. من هم پاسخ دادم که در میان هیئت داوران صاحب یک رأی بوده‌ام و آن را با فراغ بال کامل و بر اساس کیفیت آثار داده‌ام».
نکته مهمی که در این میان خوب است به آن توجه شود، راه‌اندازی بخش تخصصی برای رصد کار اهالی رسانه در جشنواره موسیقی فجر است. این اقدام اگر به خوبی حمایت و هدایت شود، می‌تواند الگویی باشد برای جشنواره‌های دیگر هنری و اگر نه، ممکن است به دوره دوم هم نرسد. سیدعلیرضا میرعلی‌نقی درباره لزوم ادامه‌دار شدن این بخش در جشنواره موسیقی فجر گفت: «این بخش اولین دوره خودش را در جشنواره موسیقی امسال تجربه کرد.
از نگاه من، اعضای هیئت‌داوران در بخش «موسیقی و رسانه» باید حداقل برای چهار سال به کار خودشان ادامه بدهند و این بخش ادامه‌دار باشد تا به نتایج قابل قبولی برسد. متأسفانه در کشور ما از اقداماتی کوتاه‌مدت، انتظار تأثیرات بلندمدت می‌رود، درحالی‌که عملاً چنین توقعی امکان ندارد. درنهایت باید بگویم به هزار شرط، اگر این بخش در جشنواره متوقف نشود و همان‌طور که به داوران اختیار داده می‌شود، مسئولیت‌هایی را هم بر عهده آنها بگذارند، می‌شود انتظار رخ دادن اتفاقاتی خوب را در عرصه روزنامه‌نگار و خبرنگاری موسیقی کشور از آن داشت».
در این دوره از بخش «موسیقی و رسانه» تنها سیدعلیرضا میرعلی‌نقی و امیرعباس ستایشگر به خوبی موسیقی را می‌شناختند و آقایان فریدون صدیقی، مسعود کوثری و علی‌اکبر قاضی‌زاده به‌عنوان پیشکسوتان عرصه روزنامه‌نگاری در هیئت‌داوران حضور داشتند.
میرعلی‌نقی درباره ترکیب آرمانی هیئت‌داوران این بخش از جشنواره در دوره‌های بعد هم توضیح داد: «به نظر من خوب است که سه نفر از اعضای هیئت داوران به شکل تخصصی در عرصه موسیقی کار کرده باشند و سه نفر از اعضای هیئت داوران هم به‌عنوان متخصصین عرصه روزنامه‌نگاری در این ترکیب جای بگیرند.
به‌هرحال این بخش به‌عنوان حوزه‌ای بینامتنی باید فعالیت کند». میرعلی‌نقی درباره واکنش‌های متفاوت برخی از برگزیدگان در این دوره از رسانه و موسیقی در جشنواره فجر هم توضیح داد: «در تالار وحدت یکی از برگزیدگان آمد و مرا در آغوش گرفت و درحالی‌که اشک می‌ریخت از من بابت انتخابش تشکر کرد. به او گفتم من فقط یک نفر از اعضای هیئت‌داوران بودم و یک رأی بیشتر نداشتم و شما را نمی‌شناختم، همه اعضای هیئت‌داوران به این نتیجه رسیدند که کار شما جایگاه بالایی دارد.
با این توضیح، من هیچ لطف خاصی به شما نکرده‌ام». با توجه به اعتراض عده‌ای در واکنش به انتخاب نشدن‌شان در این دوره از «موسیقی و رسانه» خوب است فعالان این حوزه، فراموش نکنند کار رسانه‌ای با هتاکی و توهین و کنایه متفاوت است. اهالی رسانه درعین‌حال که دلسوز جامعه هستند، باید تلاش کنند انتقادهایشان را در نهایت ادب و احترام مطرح کنند و هیچ‌گاه از مسیر انصاف خارج نشوند، آن‌هم در عرصه‌ای که فعالانش سال‌های سال موهایشان را برای رسیدن به کیمیایی به نام تجربه و بصیرت حرفه‌ای، سفید کرده‌اند.
میرعلی‌نقی دراین‌باره هم گفت: «یکی از بحث‌هایی که من در هیئت‌داوران روی آن پافشاری کردم و همچنان هم از آن دفاع می‌کنم این است که نباید هتاکی و نیش و کنایه را با روزنامه‌نگاری اشتباه بگیریم. متأسفانه الگویی اشتباه بین برخی از مردم و اهالی رسانه جا افتاده که هتاکی را با نقد و کار رسانه‌ای اشتباه می‌گیرند».
این روزنامه‌نگار باسابقه عرصه موسیقی در پایان سخنانش گفت: «انتخاب شدن یا نشدن در هر جشنواره‌ای به معنای وحی منزل موفقیت یا عدم موفقیت نیست. البته می‌پذیرم که انتخاب شدن در چنین رویدادی می‌تواند به‌عنوان مشوق عمل کند اما اصل ماجرا طور دیگری رقم می‌خورد.
من می‌توانم در عرصه‌های مختلف عرصه فرهنگ و هنر افرادی را نام ببرم که در دهه هفتاد همه جوایز ممکن را درو می‌کردند اما امروز حتی از آنها نامی هم به میان نیست. بسیاری از آدم‌ها را هم می‌شود سراغ گرفت که در دانشگاه شاگرد اول بوده‌اند اما هیچ‌وقت به قله موفقیت دست نیافتند. بنابراین باید بگویم که هیچ‌چیز را نمی‌شود وحی منزل به‌حساب آورد و موفقیت یا عدم موفقیت هرکسی به تلاش و کوشش شخص خودش ارتباط دارد نه چیز دیگری».
منتشر شده در روزنامه همدلی