علی نامجو- موسیقی کوک| اسفندماه سال گذشته بود که خبری با عنوان «تصویب قانون واریز ۱۰ درصد از درآمد بلیت‌فروشی اجراهای صحنه‌ای در کلانشهرها به‌حساب خزانه دولت» در رسانه‌های مختلف منتشر شد.
بر اساس این قانون باید ۱۰درصد از قیمت بلیت‌های یک کنسرت کسر شود و به خزانه دولت واریز شود. در آن روزها گروه‌های مختلفی از هنرمندان فعال در عرصه موسیقی به این طرح اعتراض کردند.
کار به‌جایی رسید که حتی توماری نوشته شد و بسیاری از اهالی موسیقی آن را امضا کردند و به‌عنوان نامه‌ای سرگشاده خطاب به وزیر ارشاد و رئیس‌جمهور منتشر شد.
در ادامه شورای عالی خانه موسیقی هم به تصویب این قانون اعتراض کرد و در نامه‌ای به وزیر نوشت: «متعاقب اعلام این مصوبه که بدون هیچ‌گونه پیش‌زمینه و اطلاعی از اهالی موسیقی مطرح و علی‌رغم مخالفت کمیسیون فرهنگی به تصویب رسید، خانه موسیقی اعتراض خود را بارها و از طرق مختلف اعلام داشته و از شما به‌عنوان مقام و متولی اصلی حوزه فرهنگ و وزارت ارشاد به‌عنوان مهم‌ترین جایگاه دفاع از حقوق حقه هنرمندان انتظار می‌رود با جدیت تمام از اجرایی شدن این مصوبه غلط و تضعیف‌کننده جریان فرهنگی کشور جلوگیری نمایید.»
در آن روزها علی ترابی سکان‌دار دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود و بعد از استعفایش عده‌ای دلیل رفتنش از دفتر موسیقی را اعتراض او به فرستادن طرح از سوی وزارت ارشاد به مجلس و تصویب آن دانستند.
بعد از او محمد اللهیاری فومنی به سمت ریاست دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منصوب شد. او در واکنش به اعتراض‌ها و انتقادها درباره تصویب قانون موسوم به ۱۰درصد به یکی از خبرنگاران گفت: «طبیعتاً از همان ابتدا درباره اصل قانون گلایه وجود داشت اما بخشی از گلایه‌ها درباره مالیات موسیقی دستگاهی را باید واردتر دانست.
در این گلایه‌ها بیان شده بود که موسیقی ملی ما یعنی موسیقی ردیف دستگاهی، نحیف است و توان پرداخت چنین مالیاتی را ندارد. بهتر بود قبل از اینکه چنین تبصره‌ای به لایحه بودجه اضافه شود، نظر کارشناسان و اهالی حوزه هنر در این خصوص مد نظر قرار گرفته می‌شد تا این بخش از پرداخت ۱۰درصد معاف شوند.»
نکته جالب درباره این طرح که البته در مجلس شورای اسلامی به قانون تبدیل شد، ارسالش از سوی معاون حقوقی، امور مجلس و استان‌ها علی‌اصغر کاراندیش مروستی به مجلس شورای اسلامی بود.
کاراندیش درباره دلایل ارسال این طرح گفته بود: «پیش‌بینی‌ها حاکیست از محل اجرایی شدن قانون واریز سهم ۱۰درصدی از درآمد فروش بلیت کنسرت‌ها به خزانه، حدود یک هزار و پانصد میلیارد ریال اعتبار به وزارت ارشاد تزریق شود.
با تزریق درآمد حاصل از دریافت سهمی از فروش بلیت کنسرت‌ها در کلانشهرها وضعیت فرهنگ و هنر با این افزایش اعتبار بهبود می‌یابد. رسیدگی به امور شهرستان‌ها غیر مرکز استان‌ها و در نظر گرفتن اعتبارهای قابل‌توجه شهرستان‌ها هدف تصویب قانون دریافت ۱۰درصد درآمد فروش بلیت کنسرت در کلان‌شهرهاست.»
اتفاق جالبی هم که بعد از اعلام تصویب این قانون در مجلس شورای اسلامی و البته تاییدش از سوی شورای نگهبان افتاد، افزایش ناگهانی بلیت کنسرت‌ها در کلانشهرها بود.
البته این واکنش را از قبل هم می‌شد پیش‌بینی کرد، چون آن دسته از تهیه‌کنندگانی که در عرصه برگزاری موسیقی تجاری قدرت بالایی دارند، برایشان کسب سود حداکثری در اولویت قرار دارد و طبیعی است که به قدرت خرید مردم هم توجه چندانی ندارند.
یکی از مهم‌ترین انتقادات به این قانون هم تضعیف بنیه نحیف آثار غیرتجاری بود که روی صحنه اجرا می‌شوند. ظاهراً انتقادات مختلف کارساز افتاد و اعلام شد این طرح از بودجه سال آینده خارج خواهد شد و دیگر ادامه‌دار نخواهد بود.
اوضاع‌واحوال سخت مردم به لحاظ معیشتی اما تاثیر خودش را روی کم رونق شدن اجراهای صحنه گذاشت و به‌جز تعداد بسیار اندکی از کنسرت‌ها بقیه اجراهای موسیقی با افت شدید مخاطب روبه‌رو شدند تا هنرمندان و گروه‌هایی که تا پیش‌ازاین با اجراهایی اندک در طول سال بخشی از هزینه‌هایی را که برای ارائه هنرشان کرده بودند، جبران می‌کردند کم‌کم قید رفتن روی صحنه را بزنند.
شوک تصویب قانون ۱۰درصد اما آخرین خبر هولناک برای اهالی فرهنگ و هنر نبود. از مدتی قبل خبر رسید که قرار است معافیت مالیاتی فرهنگ، هنر و رسانه برداشته شود و از اهالی حوزه فرهنگ و هنر از سال بعد باید همچون گروه اندکی از جامعه ایران که می‌شود از آنها مالیات را گرفت، این پول را به دولت بدهند.
بازهم هنرمندان مختلف شروع به اعتراض کردند. خانه موسیقی مطلبی را با تیتر «ارشاد ارشاد شده» روی خروجی‌اش قرار داد. در بخشی از مطلب خانه موسیقی آمده است: «گویی امسال ارشاد ارشاد شده! و برخلاف سال گذشته که به دنبال اخذ عوارض ۱۰درصد از کنسرت‌گذاران بود، خوشبختانه این روزها به یاری فرهنگ و هنر ملی ایران برخاسته و به دنبال جلوگیری از حذف معافیت مالیاتی است.
قطعاً ارشاد به خوبی متوجه شده که تصویب این طرح، به‌مثابه میخ آخر بر تابوت فرهنگ ایران خواهد بود و با تصویب آن دیگر نمی‌توان هیچ کورسوی امیدی برای اعتلا و ارتقای فرهنگی کشور باز یافت و وقتی‌که فرهنگ کشوری تضعیف و تحقیر شود، سرنوشت دیگر ارکان مملکت قابل پیش‌بینی است.»
دیروز هم در خبرها آمد که عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نامه‌هایی جداگانه به معاون اول رئیس‌جمهور، رئیس دفتر رئیس‌جمهور و وزیر امور اقتصادی و دارایی نوشته و در آن از مسئولین اجرایی دولت خواسته تا معافیت مالیاتی اهالی فرهنگ، هنر و رسانه پابرجا بماند.
او در بخشی از این نامه‌ها که البته در اختیار رسانه‌ها هم قرار گرفت، نوشت: «با توجه به اینکه خطر تهاجم فرهنگی و توطئه‌های نفوذ و استحاله فرهنگی دشمنان انقلاب به‌طور مداوم گوشزد می‌شود، لزوم حمایت همه‌جانبه از فعالیت‌های فرهنگی، هنری و رسانه‌ای ضروری بوده و باتوجه به تاثیرات منفی اقتصادی و اجتماعی ناشی از این اقدام بر نخبگان کشور، دستور فرمایید معافیت‌های مالیاتی موضوع بند (ل) یادشده همچون گذشته برقرار بوده و از هرگونه اقدام در جهت حذف آن جلوگیری به عمل آید.»
بعد ازظهر دیروز اما خبری با عنوان «معافیت مالیاتی فعالیت‌های انتشاراتی، مطبوعاتی، فرهنگی و هنری در لایحه بودجه۹۹ پایدار شد» از سوی روابط عمومی سازمان برنامه‌وبودجه منتشر شد که در ابتدا اهالی فرهنگ و هنر را خوشحال کرد، اما دقت در متن خبر منتشرشده لبخند رضایت را روی لبان فعالان این حوزه خشکاند.
در این نوشته که روی سایت برنامه بودجه منتشر شده، آمده بود: «تمامی فعالیت‌های انتشاراتی و مطبوعاتی، فرهنگی و هنری دارای مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مشمول ۵۰درصد معافیت مالیاتی می‌باشند.»
وجه کمیک تراژیک این خبر هم آن است که در انتهایش نوشته شده: «این تصمیم به‌منظور حمایت از هنرمندان، کمک به بهبود صنایع فرهنگی و تقویت مشاغل فرهنگی و هنری اتخاذ شده است که تاثیر مضاعف و مهمی بر سرانه مصرف کالاها و محصولات فرهنگی نیز خواهد داشت.
قانون معافیت مالی اهالی فرهنگ، هنر و رسانه اما معافیت صددرصدی را برای اهالی این حوزه در نظر گرفته بود.» به نظر می‌رسید بازهم محمدباقر نوبخت با توانایی بالایش در سخنوری قصد داشت اهالی حوزه فرهنگ و هنر را بابت پرداخت ۵۰درصدی مالیاتی که پیش‌ازاین وجود نداشت، خوشحال کند.
لحظاتی بعد اما با دستور بند معافیت ۵۰ درصدی حذف شد و به نقل از سایت برنامه‌وبودجه فعالیت‌های مزبور کماکان از معافیت صد درصدی برخوردار خواهند بود.
این رفت و برگشت را باید نتیجه چه ماجرایی دانست، مشخص نیست اما در عمل باید دید دولت در سال آینده برای حمایت جدی و نه فقط در مقام حرف از فرهنگ و هنر چه کاری انجام خواهد داد؟